Waarom je meer gokt als er een 'mannetje' in je gokkast zit
Hoe menselijker een gokkast overkomt, hoe meer gokkers erop spelen – en verliezen. Die conclusie trekken drie Italiaanse psychologen uit een reeks experimenten.
Even eerlijk, zeg je weleens dingen als: ‘Die automaat heeft er vandaag geen zin in’, of ‘Hij wil me gewoon geen prijs geven’? Of heb je ooit gescholden tegen een gokkast?
Vrees niet, dat is – zo blijkt – volstrekt normaal. De meeste mensen die op gokkasten spelen, kennen hun automaat menselijke eigenschappen toe, bewust of onbewust.
Dat psychologische fenomeen heet antropomorfisering. Het komt voor bij allerlei apparaten die we vaak gebruiken, zoals computers en auto’s. Veel mensen bouwen een emotionele band met zo’n levenloos object op. Ook met gokkasten.
Drie psychologen van de Universiteit van Milaan-Bicocca waren dan ook benieuwd of mensen meer gokken wanneer ze een gokkast een soort menselijk brein toedichten, in plaats van simpelweg een wiskundig computer-algoritme.
Het antwoord: ja. Hoe ‘menselijker’ de spelers een gokkast vinden, hoe langer ze spelen en hoe meer ze verliezen.
'De gokkast kan straffen of belonen'
De onderzoekers organiseerden vier experimenten met in totaal 415 deelnemers. De gokkers wisten van niets. Die dachten mee te doen aan een marktonderzoek, waarbij ze het grafisch ontwerp van een gokkast moesten beoordelen.
De helft van de deelnemers kreeg van tevoren deze tekst te lezen:
Remember that when you play with a slot machine, you don’t need to implement any particular strategy. Indeed, the slot machine can decide whether you will win or lose a series of bets any time she wants. Sometimes, she may choose to make fun of you, leaving you empty-handed for several bets; other times, she might want to reward you with a win. In any case, the slot machine will always choose what will happen. You just have to start playing and see what happens.
Deze gokkers kregen dus ingeprent dat de gokkast menselijke eigenschappen heeft en de speler kan ‘straffen’ of ‘belonen’.
De andere gokkers lazen het volgende:
Remember that when you play with a slot machine, you don’t need to implement any particular strategy. Indeed, the slot machine is controlled by a mathematical algorithm that is programmed to deliver a certain overall number of wins and losses. Based on this algorithm, you can win or lose a series of bets. In any case, the outcome of each turn of the reels is always run by a computer algorithm. You just have to start playing and see what happens.
Met andere woorden: de gokkast is niets anders dan een wiskundig algoritme in een computer.
Langer spelen, meer verliezen
Vervolgens kropen de deelnemers achter de computer om een online slot te spelen. In dit geval Pub Fruity, een gokkast van Microgaming in Britse pub-stijl.
De deelnemers mochten zelf kiezen hoe lang ze op de gokkast speelden.
Wat bleek: de deelnemers die van tevoren over de menselijke eigenschappen van de gokkast hadden gelezen, speelden gemiddeld langer (32 spins) dan de spelers die lazen over het computeralgoritme (24 spins).
De onderzoekers zagen hetzelfde effect wanneer de spelers om echt geld speelden. De spelers begonnen met 5 euro aan credits. Ze konden maximaal 20 euro winnen en in het slechtste geval met 0 euro naar huis gaan.
De ‘menselijke’ groep speelde nu 67 spins; de algoritme-groep hield het na 47 spins al voor gezien.
De eerste groep ging met minder geld naar huis. De spelers gingen vaker door tot ze blut waren.
Uit de andere twee experimenten bleek dat de gokkers ook sterkere emoties voelden wanneer ze op een menselijke gokkast speelden. Ze waren blijer met hun winsten en gefrustreerder wanneer ze verloren.
'Hallo, ik ben...'
Gokkastenbouwers weten dit natuurlijk al lang. Op ouderwetse gokkasten uit de jaren tachtig zag je in het schermpje bijna altijd een tekst knipperen als ‘Hallo – Ik ben – Top Deck – Kom op en speel – Zou het lukken?’ Alsof er een mannetje in de kast zit.
De trucs om gokkasten menselijker te maken, zijn sindsdien veel geraffineerder geworden. Fabrikant Bally gebruikt bijvoorbeeld veel gezichten en ogen in de ontwerpen.
Die ogen trekken niet alleen je aandacht wanneer je langs een speelautomaat loopt, maar zorgen er dus ook voor dat je langer blijft spelen. Zeker als de gokkast je toespreekt met een zwoele vrouwenstem.
De onderzoekers uit Milaan suggereren dat hun bevindingen kunnen helpen bij het tegengaan van gokproblemen en verslaving.
Als je probleemgokkers ervan weet te overtuigen dat een gokkast gewoon een levenloze machine is, een verzameling computerchips zonder gevoel, dan spelen ze wellicht minder.