Zo mooi had Holland Casino Leeuwarden moeten worden

Holland Casino Leeuwarden bestaat vandaag precies 11 jaar, want op vrijdag 1 december 2006 opende het Friese filiaal van het staatscasino voor het eerst de deuren. Meneer Casino zegt: van harte gefeliciteerd!

Alleen: het had allemaal nog zoveel mooier kunnen zijn, daar in Friesland…

Het casino dat anno 2017 in Leeuwarden staat, is – zoals je misschien wel weet  – gehuisvest in een troosteloze rechthoekige stalen doos. Verf het blauw en er kan zo een vestiging van IKEA in.

Jammer, want de aanvankelijke bouwplannen waren bijzonder veel mooier.

De veelgeprezen, prijswinnende architect Frits van Dongen (Amsterdammers kennen hem als de schepper van appartementenblok The Whale) ontwierp destijds een schitterend gebouw voor Holland Casino Leeuwarden.

Op de artist’s impressions zie je een gebouw met grandeur, dat aan de Strip in Las Vegas niet zou misstaan. Helaas liggen de bouwtekeningen stof te happen op het hoofdkantoor van het staatscasino in Hoofddorp.

En het begon nog allemaal zo veelbelovend.

Leeuwarden wint van Heerenveen

In 2004 krijgt Holland Casino toestemming van de overheid, tevens enig aandeelhouder van de goktent, om de 12 vestigingen met twee nieuwe uit te breiden. Een huzarenstukje, want Piet Hein Donner (CDA) is destijds Minister van Justitie en zoals zijn voorlichter laat optekenen in de media: ‘Minister Donner is over het algemeen terughoudend waar het kansspelen aangaat.’

Dat kun je wel zeggen.

Er is in 2004 een aantal steden in Nederland in de race voor een eigen Holland Casino. Vlissingen wil heel graag. Heerenveen ook. Maar de keus valt in 2005 uiteindelijk op Venlo en Leeuwarden. Tot grote blijdschap van de Leeuwarder Courant:

‘In de ANWB-gids “Op Stap in Nederland” wordt de stad niet eens genoemd, in tegenstelling tot andere steden met een historische binnenstad zoals Alkmaar en Deventer. Het enige wat Leeuwarden er tot nu toe tegenover kan stellen, is een dierenpark (Aqua Zoo) en een boekenmarkt in september.

De komst van het casino, dat niet alleen fervente gokliefhebbers maar ook het doorsnee uitgaanspubliek iets te bieden heeft als onderdeel van een gezellig avondje uit, kan Leeuwarden snel doen stijgen op de attractieladder.’

‘Prestigieuze plek in de binnenstad’

Nu eenmaal bekend is dat Holland Casino naar Leeuwarden komt, storten de plaatselijke vastgoedjongens zich op de plannen, met voorop projectontwikkelaar annex multimiljonair Jan Riedstra.

Nieuwbouw van een casino, daarmee valt nog eens te cashen. Vooral omdat, zoals in de Leeuwarder Courant staat te lezen, ‘het stadsbestuur er veel aan gelegen is het casino op een prestigieuze plek in de binnenstad te laten verrijzen.’

In plaats daarvan verrijst in 2006 uiteindelijk het troosteloze gebouw naast het al even troosteloze Frisian Expo Centre (nu WTC Expo), ooit een veemarkt. Die bedoeling is dat die locatie tijdelijk is; het casino moet binnen drie jaar verhuizen naar de binnenstad van Leeuwarden.

Dat lijkt raar, want wie bouwt er nu een tijdelijk casino, maar het valt mee. De jaren 2004 en 2005 zijn matig voor Holland Casino. De gemiddelde besteding daalt van 113 euro (2003) naar 106 euro (2005) per bezoeker. Holland Casino doet daarom zuinig aan en wil eerst aankijken of het casino in Friesland goed bezocht wordt.

Het staatsbedrijf steekt ‘slechts’ 10 miljoen euro in het nieuwe filiaal in Friesland. Het merendeel van dat geld wordt besteed aan de 12 speeltafels en de 200 slots, want het pand kun je toch niet meeverhuizen naar een eventuele nieuwe plek. Daarom is het zo’n armetierige bedoening.

Sky Lounge en Cigar Club

Doodzonde, want Holland Casino heeft in februari 2006 wel degelijk een fantastisch casino laten ontwerpen. Dat casino had ‘binnen een paar jaar’ moeten verrijzen aan de Stationsweg in de Friese hoofdstad.

Het casino van architect Van Dongen bestaat uit twee afgetopte piramiden met bovenin twee speelzalen. Helemaal bovenin zou een Sky Lounge komen met een fenomenaal uitzicht over Leeuwarden.

In plaats van een ordinaire rookruimte bedacht Van Dongen een Cigar Club, waar vaste bezoekers een humidor zouden kunnen huren. Kijk, dat is nog eens service.

De lobby zou met de speelzalen verbonden worden door roltrappen en X-vormig geplaatste liften. Op de plafonds zouden fresco's geschilderd worden.

‘Een plek om aan de werkelijkheid te ontsnappen’, aldus architect Frits van Dongen in zijn plan. In de speelzalen zouden de tafelspellen centraal staan, met daaromheen balkons met speelautomaten.

Wat een feest! Helaas moet Leeuwarden het nog altijd met die troosteloze blokkendoos doen. Maar nu het casino daar sinds kort eindelijk met winstdraait, wordt het misschien tijd voor de nieuwe directie om het stof van de schitterende bouwplannen te blazen.

Alle beelden © Van Dongen – Koschuch Architects and Planners

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 27 juli 2015.